Apart toch eigenlijk, als je jong bent lijkt het verleden ver weg, maar naarmate je ouder wordt lijkt datzelfde verleden steeds dichterbij te komen. Deze gedachte schoot me te binnen toen ik aan het lezen was over de effecten van de Tweede Wereldoorlog op de Kennemerduinen.
Ik herinner me een moment op de middelbare school, waarbij de discussie met sommige vriendjes was of je de Tweede Wereldoorlog nu nog wel moest herdenken. Het was immers al zo’n tijd geleden. Nu, zo’n 35 jaar later denk ik weleens hoe onvoorstelbaar dit me nu in de oren klinkt. De oorlog was op dat moment nog niet eens 40 jaar voorbij. Op die leeftijd vonden we dat al een hele tijd geleden, terwijl ik me nu heel goed realiseer dat de oorlog toen eigenlijk pas net voorbij was.
De verhouding tussen mij en deze oorlog is in de loop der jaren veranderd. Ook vroeger was ik er al erg in geïnteresseerd, maar durfde ik dat niet zo goed aan mezelf toe te geven. Ik was bang dat de interesse voortvloeide uit een soort van sensatiezucht.
Tegenwoordig heb ik daar geen moeite meer mee. Het besef is allang tot me doorgedrongen dat het geen sensatiezucht is wat me tot deze oorlog trekt, maar veel meer het besef dat deze alles vernietigende oorlog zo relatief kort voor mijn geboorte heeft plaatsgevonden.
Het gaat me niet om spannende verhalen, maar om het besef en bewijs dat de mens tot alles in staat is. In het verleden, maar ook zeker nu nog, vandaag de dag. Dat zal ongetwijfeld ook wel nooit veranderen, al willen mensen vaak anders geloven. Zo’n gruwelijk voorbeeld van hoe het mis kan gaan zo dicht bij ons en er toch geen lessen uit kunnen trekken.
Dat is wat ik mijn kinderen ook probeer mee te geven. De Tweede Wereldoorlog is lang niet zo ver terug in de geschiedenis als dat je misschien denkt. Moet je er al iets ‘positiefs’ uit proberen te halen, doe dat dan door lessen te trekken uit dit gebeurde, door in te zien waarom oorlog zo fout is en hoe snel mensen te manipuleren zijn.
Een oorlog kent alleen maar vernietiging en verliezers, dode maar zeker ook nog levende, en creëert trauma’s voor de rest van het leven. Ik heb in directe kring helaas zelf mogen ervaren wat oorlog voor een verwoestend effect in iemands leven kan hebben. Hoogbejaard, maar iedere dag nog bezig met het verleden, met angst. Dat allemaal door een oorlog die door velen wordt beschouwd als een oorlog van lang geleden.
Vooral nu, zoals bij mijn kinderen die geen directe familie meer hebben die de oorlog zelf heeft meegemaakt, is het zo belangrijk om de boodschap door te geven, dat al die verhalen uit de oorlog misschien onwerkelijk klinken, maar dat de mens er nog steeds toe in staat is.
Op dit moment lees ik het boek “Seringenmeisjes” van de schrijfster Martha Hall Kelly. Aangrijpend en voor een deel gebaseerd op ware gebeurtenissen. De schrijfster vertelt vanuit het perspectief van drie verschillende vrouwenlevens de beleving van de Tweede Wereldoorlog.
Een bijzonder moment in dit boek vind ik zelf het moment waarop de onvoorstelbare medische experimenten op jonge vrouwen in kamp Ravensbrück word beschreven. Maar waar de schrijfster tegelijkertijd ook probeert vanuit de gedachtewereld van de vrouwelijke, Duitse arts Herta Oberheuser te schrijven.
Een angstaanjagend voorbeeld van hoe mensen zo geïndoctrineerd kunnen worden, dat ze overtuigd zijn juist te handelen, ongeacht de gruwelijkheid van de desbetreffende handeling. En dat is iets dat nooit zal veranderen in de mens. De mens zal altijd alert moeten blijven op zijn eigen zwakheden.
Daarom is herdenken niet alleen denken aan het verleden, maar ook iedere keer weer een moment van besef dat de mens maar een wezen vol zwakheden is. Het enige juiste is dat te accepteren en bewust te blijven dat de mens steeds weer in dezelfde fouten kan vervallen. Denk vooral niet dat wat in het verleden is gebeurd, vandaag de dag niet meer zou kunnen gebeuren!!
Misschien overigens dat deze blog meer op zijn plaats is rond 4 mei, maar u begrijpt intussen al, zo werkt dat bij mij niet. Ik schrijf meestal over wat er op dit moment in me omgaat. Mijn oudste dochter is op school regelmatig met het onderwerp bezig en vraagt er veel over.
Sowieso vermeldde ik in de inleiding van deze blog al dat ik aan het lezen was over de effecten van de Tweede Wereldoorlog op de Kennemerduinen. Ik stuitte een tijdje geleden op een prachtig boek over dit gebied, namelijk het boek “Duinen en mensen – Kennemerland” van de uitgeverij “Natuurmedia“.
Een boek volledig gewijd aan het gebied waarin ik zoveel uren met plezier doorbreng. Een boek dat mij ook na slechts enkele uren lezen al een geheel nieuw inzicht gaf over deze duinen. Hoezo onaangetast landschap, zoals ik in mijn oneindige naïviteit lang heb gedacht!!
Eeuwenlange bemoeienis van de mens, door middel van landbouw, bosbouw, waterwinning enzovoort heeft ervoor gezorgd dat vrijwel nergens in Kennemerland nog ongerepte bodems zijn te vinden. Maar het voert te ver om daar nu volledig over uit te weiden, op één uitzondering na.
Neem nu een gedeelte duinen waar ik zelf vaak te vinden ben, een prachtig stuk duinen tussen Ijmuiden en Bloemendaal. Een landschap waarin de gevolgen van de Tweede Wereldoorlog tot op de dag van vandaag nog steeds zichtbaar zijn. Dit deel vormt het hart van Nationaal Park Zuid-Kennemerland en is in de Tweede Wereldoorlog bijna volledig op zijn kop gezet door de Duitsers.
Het zogenaamde “Seefront Ijmuiden” lag tussen Heemskerk en Bloemendaal en diende als kustverdediging. Het bestond uit kustbatterijen, luchtafweer, commandocentra en infanteriestellingen. Deze infanterieinstellingen bestonden in totaal uit onder andere honderden bunkers en bouwwerken, tankmuren en tankgrachten.
Ten noorden van het welbekende strandpaviljoen ‘Parnassia’ lag bijvoorbeeld de batterij Langerak, waar zich naast munitieopslagplaatsen en meer, ook een heel dorp bevond, compleet met bunkers voor verpleging van gewonden, een restaurant en een filmzaal. Om dit alles goed te kunnen bereiken werden er betonnen wegen aangelegd, waarvan sommige delen nog steeds in gebruik zijn als fietspad.
Tsja, u begrijpt, na het vergaren van al deze wijsheid kan ik niet meer naar het landschap kijken zoals ik gewend was te doen. Laat ik het zo zeggen, de schoonheid van het landschap blijft natuurlijk onveranderd, maar de bewondering voor de kracht van de natuur is nog groter geworden.
Zoveel aantasting door de mens en dan toch iedere keer weer weten te overwinnen, dat is nog eens kracht en levenslust. Daar past alleen maar respect en bewondering bij. Laten wij er nu toch ook eindelijk eens iets van opsteken. Niet door elkaar en de omgeving alleen maar te willen vernietigen, maar te laten zien dat we geleerd hebben van onze fouten uit het verleden.
De mens voelt zich heel wat, maar een meer bescheiden houding zou absoluut niet misstaan. Leef in harmonie, ieder mens, ieder leven is even veel ‘waard’. Blijf opmerkzaam en kritisch op jezelf. Loop niet altijd maar uit gemakzucht met de massa mee en vooral “bezint eer ge begint”!!
Nou, dat is nog eens een preek om de blog mee te beëindigen, zo is het niet bedoeld, het is alleen iets, een thema, dat mij zeer na aan het hart ligt. Al die ellende op de wereld, veroorzaakt door de mens. Veel leed voor zeer veel mensen, terwijl de veroorzakers zelf vaak een heerlijk leventje leiden.
Geniet van het leven, van al het moois om ons heen en tot de volgende week!!
Groetjes, René
Schrijf je in voor de nieuwsbrief en mis niets meer!!!! Kleine moeite en voor mij een groot plezier 🙂 🙂 🙂 🙂
Een gedachte over “Lessen trekken uit het verleden”
Weer indringend met tekst en fraaie fotografie en muziek . Val in herhalingen maar het is zo. Doorgaan
Weer indringend met tekst en fraaie fotografie en muziek . Val in herhalingen maar het is zo. Doorgaan